Η διακρανιακή διακοιλιακή ενδοσκοπική νευροχειρουργική (ή νευροενδοσκόπηση) είναι μια υπερεξειδικευμένη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική κατά την οποία η επέμβαση διεξάγεται με την αιγίδα ενδοσκοπίου διαμέσου πολύ μικρών οπών διαμέτρου 1-1,5 cm στο κρανίο (key-holeneurosurgery). Ακολούθως, ο νευροχειρουργός κατευθύνεται προς τις κοιλίες του εγκεφάλου (εσωτερικές κοιλότητες γεμάτες με υγρό, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό), και από αυτές προς το χειρουργικό του στόχο. Με αυτόν τον τρόπο ελαχιστοποιούνται οι εξωτερικές τομές, ο πόνος, οι επιπλοκές και ο χρόνος ανάρρωσης.

Η τεχνική μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε την υδροκεφαλία και τους ενδοκοιλιακούς όγκους, προσφέροντάς μας πρόσβαση σε περιοχές του εγκεφάλου όπου δε μπορούμε να φτάσουμε με την κλασσική νευροχειρουργική. Κάποιοι όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν πλήρως, ενώ σε κάποιους άλλους η μέθοδος δίνει τη δυνατότητα βιοψίας με ελάχιστη καταπόνηση του υγιούς εγκεφάλου. Η συχνότερη αιτία για την οποία εφαρμόζουμε την τεχνική είναι η διενέργεια ενδοσκοπικής τρίτης κοιλιοστομίας σε περιπτώσεις αποφρακτικού υδροκεφάλου.

Το νευροενδοσκόπιο είναι ένα μικρό τηλεσκοπικό όργανο εξωτερικής διαμέτρου 6 mm(μικρότερης για τα παιδιά) το οποίο περιλαμβάνει μια πηγή ψυχρού φωτός, κάμερα υπερυψηλής ανάλυσης και 3 κανάλια εργασίας μέσα από τα οποία εισάγονται ειδικά μικροεργαλεία [εικ. 1]. Είναι πλέον δυνατόν να διενεργήσουμε πολλές μικρονευροχειρουργικές επεμβάσεις διαμέσου του ενδοσκοπίου.

Εικ. 1: διακοιλιακό νευροενδοσκόπιο

Τι επεμβάσεις μπορούμε να κάνουμε με το νευροενδοσκόπιο?

Θεωρείται πλέον η μέθοδος εκλογής για την αντιμετώπιση του αποφρακτικού υδροκεφάλου, καθώς επιτρέπει την αποφυγή μόνιμης εμφύτευσης βαλβίδας εγκεφάλου. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός εσωτερικού by-passπου διευκολύνει την κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Διενεργείται μια θυριδοποίηση στο έδαφος της τρίτης κοιλίας του εγκεφάλου, ώστε να ανοίξει η επικοινωνία με τις δεξαμενές της βάσης κρανίου.

Τελευταίες έρευνες έχουν αποδείξει τη χρησιμότητά του και σε καλά επιλεγμένους ασθενείς με επικοινωνούντος τύπο υδροκεφάλου, όπως ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης. Το συγκεκριμένο θέμα αποτέλεσε αντικείμενο της διπλωματικής μου διατριβής (MDthesis) και έχω δημοσιεύσει και παρουσιάσει επιστημονικές μελέτες πάνω σε αυτό.

Τέλος, η τρίτη κοιλιοστομία ενδείκνυται και σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών με απόφραξη της κοιλιοπεριτοναϊκής παροχέτευσης (σύστημα βαλβίδας) και με σύνδρομο σχισμοειδών κοιλιών.

Εικ. 1: Τροχιά ενδοσκοπικής προσπέλασης για διενέργεια ενδοσκοπικής τρίτης κοιλιοστομίας

Καλοήθεις ή κακοήθεις βλάβες με ευρεία διαφοροδιάγνωση λόγω της πληθώρας των κυτταρικών τύπων της περιοχής (κύστη κωναρίου, γερμίνωμα, πινεοκύττωμα, πινεοβλάστωμα, χοριοκαρκίνωμα, τεράτωμα κ.α.)

[Φωτό: κύστη κωναρίου]







Ενδοκοιλιακοί όγκοι εγκεφάλου

Καλοήθεις ή κακοήθεις βλάβες με ευρεία διαφοροδιάγνωση (επενδύμωμα, υποεπενδύμωμα, μηνιγγίωμα, γιγαντοκυτταρικό αστροκύττωμα, κεντρικό νευροκύττωμα, θήλωμα/καρκίνωμα χοριοειδούς πλέγματος, μυελοβλάστωμα κ.α.)

[Φωτό: κεντρικό νευροκύττωμα]

Καλοήθης βλάβη που εξορμάται από την οροφή της τρίτης κοιλίας και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και αιφνίδιο θάνατο λόγω οξείας υδροκεφαλίας

Καλοήθες κυστικό μόρφωμα που εμπεριέχει εγκεφαλονωτιαίο υγρό

Αυτόματη αιμορραγία, συνήθως υπερτασικής αιτιολογίας, εντός του εγκεφαλικού παρεγχύματος

Διάταση του κοιλιακού συστήματος (εσωτερικές κοιλότητες του εγκεφάλου γεμάτες με υγρό, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό) σε έδαφος διαφόρων αιτιολογιών.

Η νευροενδοσκοπικές τεχνικές έκαναν εφικτή την ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπιση πολύπλοκων και δυσπρόσιτων βλαβών του εγκεφάλου.

Τα κύρια πλεονεκτήματα της νευροενδοσκοπικής μεθόδου είναι:

• Η ικανότητα να δούμε και να αφαιρέσουμε όγκους από περιοχές που διαφορετικά είναι δύσκολα προσπελάσιμες με ελάχιστη καταπόνηση του υγιούς εγκεφάλου
• Η δυνατότητα βιοψίας ή και αφαίρεσης όγκων και αιματωμάτων εν τω βάθει του εγκεφάλου
• Η πολύ υψηλής ευκρίνειας εικόνα
• Η ακρίβεια χιλιοστού κατά την προσέγγιση της βλάβης, σε συνδυασμό με τη χρήση συστημάτων νευροπλοήγησης
• Χαμηλότερο ποσοστό επιπλοκών και παρενεργειών από τις κλασσικές κρανιοτομίες
• Η πολύ μικρή εξωτερική τομή και λιγότερος πόνος
• Ο συχνά μικρότερος χρόνος ανάρρωσης